Inclusiemoeheid en irritatie: Wanneer Goede Intenties Verkeerd Vallen

Stel je voor: je zit in een vergaderruimte. Op tafel ligt de agenda voor een “inclusietraining”. De sfeer is ongemakkelijk. Sommige collega’s staren naar hun koffie, anderen mompelen zachtjes: “Waarom dit weer? We doen toch niets verkeerd?” Terwijl de trainer begint, voelt het alsof de ruimte wordt gevuld met meer weerstand dan nieuwsgierigheid. Inclusiemoeheid en inclusieirritatie hebben hun intrede gedaan.

Wat is inclusiemoeheid of irritatie en hoe ontstaat het?

Inclusiemoeheid sluipt er vaak ongemerkt in. Het begint klein: passieve reacties, ontwijkende blikken, een gebrek aan betrokkenheid. Maar waar moeheid stil is, laat inclusieirritatie zich horen. Het klinkt door in gefrustreerde opmerkingen, in de echo van een zucht tijdens de pauze.

Beide komen voort uit dezelfde bron: goedbedoelde intenties die de plank misslaan. Organisaties willen inclusiever worden, maar vergeten rekening te houden met waar zij zich bevinden op de inclusieschaal. Het resultaat? Een mismatch tussen de interventies en de mensen die ze moeten omarmen.

Denk aan een organisatie die nog nooit over diversiteit en inclusie (D&I) heeft gesproken, maar ineens een verplichte training organiseert over hoe je een inclusieve werkomgeving creëert. De medewerkers voelen zich overrompeld. Ze begrijpen niet waarom dit nu opeens een prioriteit is en interpreteren de training als kritiek: En daar, precies daar, ontstaat de weerstand.

Hoe voorkom je inclusiemoeheid en inclusieirritatie?

Het voorkomen hiervan ligt in een stapsgewijze aanpak die rekening houdt met de behoeften en het bewustzijnsniveau van jouw organisatie. Het gaat om het implementeren van de juiste interventie, op het juiste moment, voor de juiste doelgroep. Hier zijn enkele praktische tips:

Begin met luisteren

Voordat je folders uitdeelt of een presentatie opent, begin je bij je mensen. Ga in gesprek en stel vragen die eenvoudig en niet confronterend zijn, zoals:“Hoe voelt het om hier te werken?”, “Wat kunnen we doen om samen nog beter samen te werken?”, merk je dat er wel eens collega’s buitengesloten worden?

Je hoort waar mensen écht mee zitten en waar ze enthousiast over zijn. Het legt een basis van vertrouwen en helpt je interventies vanaf het begin beter af te stemmen op de werkvloer.

Identificeer waar je nu staat

Inclusie is geen kwestie van “alles of niets,” maar een schaal. Organisaties bewegen zich continu ergens tussen een uitsluitende en een inclusieve cultuur. Begrijp eerst waar jouw organisatie zich bevindt: zijn de meeste medewerkers zich bewust van D&I, of is dit nieuw terrein? Dit bepaalt of je start met bewustwording of direct praktische handvatten kunt bieden.

Bijvoorbeeld: een team dat nog nooit over inclusie heeft gesproken, heeft eerst meer bewustwording nodig. Een organisatie die al verder is, kan juist baat hebben bij concrete handvatten. Door je plek op de schaal te kennen, kun je interventies beter afstemmen op de behoeften van je medewerkers.

Maak inclusie en uitsluiting tastbaar

Een interventie werkt pas als medewerkers zich erin herkennen. Tijdens een workshop lieten we een groep deelnemers ervaren hoe het voelt om buitengesloten te worden. Na afloop zei een deelnemer: “Ik voelde me eigenlijk wel machteloos. Ik snap nu pas hoe dat anderen kan raken.” Zulke ervaringen raken medewerkers op een emotioneel niveau en maken inclusie tastbaar.

Behandel inclusie niet alleen als een beleidsmatig begrip maar ook als een écht gevoel. Het gevoel van erbij horen, gehoord worden en gewaardeerd worden, ongeacht verschillen tussen elkaar.

Betrek medewerkers actief

Het betrekken van medewerkers is niet alleen een manier om weerstand te voorkomen; het vormt de basis van een inclusieve werkomgeving. Geef medewerkers ruimte om mee te denken en te delen wat zij nodig hebben om zich betrokken te voelen. Ze hoeven niet direct te weten hoe inclusie moet worden uitgevoerd; het gaat erom dat ze zich onderdeel voelen van de reis.

“Dit voelt eindelijk als iets dat we samen doen” zei een deelnemer na een 3-daagse workshop waarin zijn inbreng werd meegenomen in de gemaakte plannen.

Maak inclusie een gezamenlijke reis

Inclusie is geen eindbestemming, maar een reis. En net zoals elke reis, vraagt het om een goed plan, de juiste middelen en vooral om samenwerking. Inclusiemoeheid en inclusieirritatie ontstaan wanneer deze reis slecht georganiseerd is – met de verkeerde timing en te weinig context.

Misschien vraag je je af: Waar begin ik? Het antwoord is simpel. Begin klein, maar begin. Luister naar je collega’s, stel vragen, en neem kleine stappen die passen bij de huidige situatie van je organisatie. Inclusie vraagt tijd, aandacht, en vooral mensen die willen bouwen aan een cultuur waarin iedereen telt.

Nog niet uitgelezen?

Wil je weten welke valkuilen m.b.t het doorvoeren van inclusiebeleid vaak voorkomen én hoe je ze voorkomt? Download onze gratis checklist hieronder: “De 8 grootste valkuilen die een inclusiebeleid doen falen– en wat je ertegen kunt doen”.

Of wil je liever gezamenlijk actie ondernemen? Plan dan een vrijblijvend kennismakingsgesprek in en ontdek hoe Osiris als spreker of als trainer jouw organisatie kan inspireren en helpen om inclusie écht te laten werken.